Το 13ον Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής με τίτλο ‘’Νοσηλευτική και Μαιευτική Βίωμα Επάγγελμα Επιστήμη’’ διεξήχθη στις 24 και 25 Νοεμβρίου 2006 στο ξενοδοχείο Palm Beach στη Λάρνακα.

Έχει αποτελέσει σταθμό για την ανάπτυξη της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής για την περαιτέρω διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στη Χώρα μας.
Το συνέδριο παρακολούθησαν 762 νοσηλευτές και μαίες από την Κύπρο και την Ελλάδα. Έντονη ήταν και η παρουσία των φοιτητών της Νοσηλευτικής Σχολής της Κύπρου με συμμετοχή πέραν των 200 ατόμων.

Εισαγωγή:
Η άσκηση της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής περιλαμβάνει την ανάπτυξη εμπειριών, και συναισθηματικής προσέγγισης στα προβλήματα υγείας κυρίως μέσα από αναστοχασμό ή αντανακλαστική σκέψη.
Η Νοσηλευτική και Μαιευτική ως επάγγελμα, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την αυτόνομη αλλά και την ομαδική παροχή φροντίδας υγείας και συμβουλευτικής προς άτομα και ομάδες όλων των ηλικιών, σε όλα τα πεδία της δραστηριότητας τους.
Τη βάση του επαγγέλματος μας αποτελεί η Νοσηλευτική και Μαιευτική επιστήμη η οποία επηρεάζεται από τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας, της φροντίδας των ασθενών, και του επαγγέλματος καθ’ εαυτού. Είναι επιστήμη αλλά και τέχνη, θεωρία αλλά και πράξη, είναι αφιερωμένες στην υπηρεσία του ανθρώπου καθώς του παρέχουν φροντίδα σε όλα τα στάδια της ζωής του. Η άσκηση της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής απαιτεί αναλυτική σκέψη, δημιουργική φαντασία, ελεύθερη αλλά υπεύθυνη κρίση για την επίλυση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων

Πιστεύουμε ότι η ενδυνάμωση του επαγγέλματος στη χώρα μας θα πρέπει να στηριχθεί με:

• Ανάπτυξη σαφών στρατηγικών σχεδιασμών ανθρώπινου δυναμικού για διασφάλιση επαρκών αριθμών καλά εκπαιδευμένων Νοσηλευτών/τριών και Μαιών.
• Εξασφάλιση ότι τα απαραίτητα νομικά και ρυθμιστικά πλαίσια εφαρμόζονται σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας συμπεριλαμβανομένων και των Ευρωπαϊκών οδηγιών και υποδείξεων που αφορούν τη Νοσηλευτική και Μαιευτική Εκπαίδευση.
• Διευκόλυνση των Νοσηλευτών και Μαιών να εργάζονται επαρκώς και αποτελεσματικά, κατά τη μέγιστη δυνατότητά τους, τόσο σαν ανεξάρτητοι όσο και σαν αλληλοεξαρτώμενοι επαγγελματίες.

Με βάση τις εργασίες του συνεδρίου εξάγονται τα πιο κάτω πορίσματα:

• Νοσηλευτική και Μαιευτική εκπαίδευση
• Η ανάπτυξη της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής εκπαίδευσης στην Κύπρο επιβάλλει συνεχή ενημέρωση με τις διεθνείς αλλά και τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις σε αυτό τον τομέα.
  Η εναρμόνιση της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής εκπαίδευσης με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές αποτελεί στόχο των Υπουργών Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της διακήρυξης της Bologna. Το συνέδριο εντόπισε ενθαρρυντικές διεργασίες σε σχέση με την ανάπτυξη της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Εκπαίδευσης στην Κύπρο.
• Διαφάνηκε η αναγκαιότητα δημιουργίας προγράμματος Μαιευτικής εκπαίδευσης ως βασικό πρόγραμμα εκπαίδευσης σε Πανεπιστημιακό επίπεδο μέσα στα πλαίσια λειτουργίας του νέου Πανεπιστημίου.

Επείγουσα Νοσηλευτική

• Η ενημέρωση και η εφαρμογή των νέων δεδομένων, ειδικά στα επείγοντα περιστατικά είναι πολύ σημαντική για τον νοσηλευτικό κόσμο.
• Η δημιουργία εξειδικευμένων ομάδων (crash teams) βάσει προδιαγραφών και πρωτοκόλλων είναι σημαντική στο χώρο των νοσηλευτηρίων καθώς επίσης και ο προγραμματισμός για την χρήση των αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών.
• Ο τρόπος αναγνώρισης και αντιμετώπισης των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων, η αναγνώριση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση και η πρόληψη της καρδιοαναπνευστικής ανακοπής αποτελούν μέτρα που μειώνουν την νοσηρότητα και θνησιμότητα.
• Επιπρόσθετα συμβάλλουν στην ποιοτική φροντίδα υγείας. Η συνεχής επιμόρφωση του Νοσηλευτικού προσωπικού στην αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών βάση προγράμματος θεωρείται άμεση ανάγκη.

Κοινοτική Νοσηλευτική

• Είναι σημαντική η συμμετοχή των Νοσηλευτών και Μαιών στη κοινότητα. Σε κάθε εργασιακό χώρο η παροχή φροντίδας θα πρέπει να εστιάζεται στην οικογένεια, την υγεία της, και τη δυνατότητά της να αυξηθεί, και να συνεισφέρει στην κοινωνία. Με την εφαρμογή του θεσμού του οικογενειακού Νοσηλευτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί πλήρως η δυνατότητα ικανοποίησης των αυξανόμενων απαιτήσεων στον τομέα της υγείας. Ο οικογενειακός Νοσηλευτής είναι ο επαγγελματίας του οποίου εργασία εστιάζεται στην πρόληψη και τη φροντίδα.
• Στην κοινότητα εκπαιδεύεται για να ανιχνεύει πρόωρα σημάδια αναδυομένων προβλημάτων υγείας και είναι σε θέση να δώσει συμβουλές στα μέλη της οικογένειας αναλόγως της ηλικίας, του τρόπου ζωής και του φύλου, και είναι σε θέση να παραπέμψει αν η κατάσταση το απαιτεί. Ο νοσηλευτής είναι επίσης ειδικευμένος στην κοινοτική ανάπτυξη και αποτελεί ενεργό μέλος των τοπικών κοινοτικών προγραμμάτων υγείας.
• Τονίζεται η μεγάλη σημασία του ρόλου του Νοσηλευτή στη κοινότητα σε σχέση με την αντιμετώπιση και πρόληψη προβλημάτων υγείας. Επιβάλλεται η συμβολή της Νοσηλευτικής στην διαμόρφωση θεραπευτικών σχημάτων για τον σακχαρώδη διαβήτη καθώς και στον νέο τρόπο ζωής που επιβάλλεται από την νόσο.
• Εντοπίζονται προβλήματα απομόνωσης στην αυξανόμενη γηράσκουσα κοινότητα και τίθενται εισηγήσεις για ανακούφιση και καλύτερη διαχείριση του προβλήματος.
  Επιβάλλεται η έρευνα για το περιβάλλον και την σημασία του στην προαγωγή της υγείας. Ιδιαίτερα σε κατηγορίες πληθυσμού όπως τα παιδιά και προπάντων σε σχέση με το κάπνισμα στο περιβάλλον του παιδιού.
• Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί σοβαρά προβλήματα με πολυδιάστατες επιπτώσεις στην κοινωνική ζωή και την εργασία. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη ευαισθητοποίησης και ανάλογης παρέμβασης των επαγγελματιών υγείας.
• Επιβάλλεται η κατανόηση των συναισθημάτων των οικογενειών που βιώνουν πένθος. Η καθημερινή αντιμετώπιση του θανάτου ταυτίζει τον επαγγελματία υγείας με κάθε άνθρωπο που χάνεται στα χέρια του.

Παθολογική Νοσηλευτική

• Επισημαίνεται ότι η υπνηλία των οδηγών αποτελεί ένα σοβαρό παράγοντα κινδύνου πρόκλησης ατυχημάτων. Η εμπλοκή των νοσηλευτών σε εξειδικευμένα κέντρα συμβάλλει άμεσα στην πρόληψη των ατυχημάτων .
• Επίσης, ο ρόλος των ειδικών ιατρείων στην παρακολούθηση ασθενών με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια στελεχωμένα με έμπειρους νοσηλευτές συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας της υγείας και μειώνει τον χρόνο νοσηλείας.

Χειρουργική Νοσηλευτική

• Η σύντομη αφαίρεση της κλειστής παροχέτευσης θώρακος με βάση τα ερευνητικά αποτελέσματα βελτιώνει την μετεγχειρητική πορεία των ασθενών και ελαττώνει τις ανάγκες σε πολλά προβλήματα που αφορούν τον ασθενή π.χ αναλγησία, φυσιοθεραπεία και γενικά την όλη νοσηλευτική φροντίδα.
• Τονίζεται επίσης ότι η έγκαιρη αντιμετώπιση των παιδιατρικών ασθενών με εγκαύματα από εξειδικευμένη ομάδα και η άμεση χειρουργική αντιμετώπιση τους περιορίζει τις εγκαυματικές επιπλοκές, μειώνει την νοσηρότητα ως επίσης και την ανάγκη πολλαπλών επεμβάσεων.

Περιεγχειρητική Νοσηλευτική

• Η λεκτική βία/ κακοποίηση σε όλα τα επίπεδα στους χώρους της υγείας είναι φαινόμενο που προβληματίζει τον νοσηλευτικό κόσμο. Τονίζεται η ανάγκη για προγραμματισμό και διεξαγωγή σεμιναρίων για την επικοινωνία όπως και για τις υπάρχουσες νομοθεσίες με συμμετοχή από όλο το φάσμα των επαγγελματιών υγείας.
• Η δημιουργία χειρουργείων ημερήσιας φροντίδας συνεπάγεται θετική απόδοση για τους αποδέκτες της φροντίδας της υγείας. Αποτελεί πρόκληση για τα συστήματα υγείας με όφελος τους επαγγελματίες υγείας και μείωση του κόστους νοσηλείας.
• Η δημιουργία και η εφαρμογή πρωτοκόλλων σε όλους τους χώρους της φροντίδας υγείας θα οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη ποιότητα και ειδικά στα χειρουργεία ημερήσιας φροντίδας.
• Η έρευνα και η τεκμηρίωση της νοσηλευτικής πράξης αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της νοσηλευτικής επιστήμης. Συνεπώς θεωρία, έρευνα, τεκμηρίωση και νοσηλευτική πράξη είναι αλληλένδετα.

Ογκολογική Νοσηλευτική

• Διαφαίνεται μέσα από τα ερευνητικά δεδομένα ότι οι ασθενείς με καρκίνο αντιλαμβάνονται με ξεχωριστό τρόπο την ποιότητα της φροντίδας και κατά συνέπεια οι Νοσηλευτές καλούνται να αναγνωρίσουν αυτές τις ιδιαιτερότητες ώστε να μπορούν να τις ικανοποιούν.
• Η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και γνώσεων όσον αφορά την αντιμετώπιση ατόμων με εξαγγείωση κυταροστατικών φαίνεται να καθιστά πιο αυτόνομο τον ρόλο του Νοσηλευτή στην φροντίδα ατόμων με καρκίνων.

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας

• Η δυναμική παρέμβαση των Νοσηλευτών σε όλα τα επίπεδα πρωτοβάθμιας δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδας στον τομέα των τοξικοεξαρτήσεων αναφέρθηκαν στην συγκεκριμένη σύνοδο. Η πορεία προς την απεξάρτησή είναι δυνατόν να έχει αφετηρία το μομέντουμ της συνάντησης των εξαρτημένων με τον νοσηλευτή στην μονάδα άμεσης βοήθειας και υποστήριξης.
• Το άτομο αναπτύσσεται στα πλαίσια της ομάδας μιας θεραπευτικής κοινότητας που ο νοσηλευτής ψυχικής υγείας συντονίζει επιστημονικά, μαθαίνει να αυτονομείται και να εξελίσσεται σε ατομικό επίπεδο μέσα από ένα πρόγραμμα επανένταξης.
• Ο Νοσηλευτής Ψυχικής υγείας πριν λίγα χρόνια δεν θεωρείτο ότι ανήκε στην ελίτ του χώρου του ενώ σήμερα ο ρόλος που διαδραματίζει τον τοποθετεί σε πολύ ψηλό επίπεδο μέσα στην διεπαγγελματική Ομάδα.
• Διαφάνηκε από εργαστήρι (Έκφραση Συναισθημάτων) ότι υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης συμβουλευτικής υπηρεσίας στο χώρο εργασίας.
• Επιβάλλεται η δημιουργία προτύπων τα οποία θα αποτελέσουν το θεμέλιο λίθο για τη στήριξη της πρακτικής της νοσηλευτικής της Ψυχικής Υγείας. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί: στην αποκέντρωση των προσφερομένων υπηρεσιών και βελτίωση της πρόσβασης σε αυτά, στη φροντίδα μέσα στη κοινότητα και στην έγκαιρη ανίχνευση της ψυχικής ασθένειας

Μαιευτική

• Ο έλεγχος αυχενικής μοίρας κατά τον υπερηχογραφικο έλεγχο του πρώτου τριμήνου σε συνδυασμό με την μητρική ηλικία, τους βιοχημικούς δείκτες την εξέταση του ρινικού οστού και πιθανές ανατομικές βλάβες του εμβρύου αυξάνει το ποσοστό ανίχνευσης τρισωμίας 21 πέρα του 95%.
• Η αναγκαιότητα της συμβουλευτικής σε όλους τους τομείς της υγείας καθώς και η ανάγκη προσφοράς γενετικής συμβουλευτικής είναι ολοένα αυξανόμενη. Διαφαίνεται η ανάγκη ο νοσηλευτής και η μαία να εξειδικευτούν στον τρόπο, χώρο και διαδικασία της γενετικής συμβουλευτικής για να αναλάβουν σωστά αυτό τον ρόλο.
• Εναλλακτικές μέθοδοι χαλάρωσης όπως η γιόγκα κατά την εγκυμοσύνη, τοκετών και λοχεία αποτελούν ψυχοσωματική εμπειρία ζωής με σημαντικά ουσιώδη ωφελήματα για την μητέρα, το παιδί και την οικογένεια.
• Το Συμβούλιο Μαιευτικής και Νοσηλευτικής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των επιπέδων επιστημονικής κατάρτιση των νοσηλευτών και των μαιών που ασκούν το επάγγελμα στην Κύπρο.
• Απώτερος στόχος είναι η διασφάλιση της ποιότητας της φροντίδας γι’ αυτό και τίθεται εισήγηση όπως οι νοσηλευτές και οι μαίες ανανεώνουν την εγγραφή τους στο ανάλογο μητρώο, προσκομίζοντας πιστοποιητικά συνεχούς επιμόρφωσης.
• Επιβάλλεται η ενημέρωση για τα δικαιώματα της γυναίκας σε τοκετό με βάση το πρωτόκολο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τα δικαιώματα της γυναίκας με στόχο την προαγωγή του φυσιολογικού τοκετού. Για το σκοπό αυτό ο ρόλος της Μαίας είναι σημαντικός αφού η Μαία είναι ο επαγγελματίας υγείας που θεωρείται υπεύθυνη για την διαφώτιση, εκπαίδευση και προετοιμασία των γονέων.

Νομικά θέματα και Επικοινωνία

• Τα σφάλματα στα νοσοκομεία είναι μια πραγματικότητα λόγω έλλειψης προσωπικού και κόπωσης. Για να υπάρξει σωστή αντιμετώπιση και ικανοποιητική στελέχωση πρέπει να υπάρξει στενή συνεργασία γιατρών και νοσηλευτών και επίσης να καταγραφούν και να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Οι θέσεις και οι απόψεις των νοσηλευτών σε θέματα βιοηθικής πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στη χάραξη πολιτικής.
• Οι νοσηλευτές και οι μαίες είναι οι επαγγελματίες υγείας που καλούνται να εφαρμόσουν ή να καθορίσουν τις πολιτικές για τα ωράρια επισκέψεων. Αυτός είναι ο λόγος που οι νοσηλευτές πρέπει να γνωρίζουν καλά τις επιπτώσεις της νοσηλείας του ατόμου, στην οικογένεια του και στο περιβάλλον των μονάδων εντατικής θεραπείας.
• Σύμφωνα με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας οι πολιτικές που ακολουθούνται στο εξωτερικό ποικίλουν από χώρα σε χώρα και από μονάδα σε μονάδα στην ίδια χώρα. Κρίνεται αναγκαία η διεξαγωγή έρευνας στο θέμα με βάση τα Κυπριακά δεδομένα.

Θέματα επικαιρότητας στην Νοσηλευτική και Μαιευτική

• Επιβάλλεται η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στην αντιμετώπιση του πόνου σε σχέση με την χρήση οπιοειδών και λαμβάνοντας υπόψη την νέα τεχνολογία. Η αντιμετώπιση του πόνου θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κάθε ασθενή ξεχωριστά.