S1-1

Νέες προοπτικές στη θεραπεία με Επαναλαμβανόμενο Διακρανικό Μαγνητικό Ερεθισμό «rTMS»

Μαρία Νυσταζάκη

Ο επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation, rTMS) επιστρατεύει τις νέες δυνατότητες που προσφέρει η εξέλιξη των νευροεπιστημών σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εφαρμογές φυσικών νόμων (μαγνητικό πεδίο) για να βοηθήσει τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα εγγενώς «ηλεκτρικό» όργανο, το οποίο λειτουργεί μέσω της διαβίβασης ηλεκτρικών σημάτων ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα.
Κατά τη διαδικασία θεραπείας με rTMS εφαρμόζεται μαγνητικό πεδίο που μεταβάλλει την ηλεκτρική δραστηριότητα των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου, προκαλώντας επιθυμητές θεραπευτικές επιδράσεις προς όφελος του ασθενή π.χ. ως προς τη διάθεση του.
Το rTMS αποτελεί εγκεκριμένη θεραπεία για την κατάθλιψη & συστήνεται από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (2010) και από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) (2008). Πολλές έρευνες έχουν δείξει πως ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών που δεν ανταποκρίνονταν στις θεραπείες όπως αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή ψυχοθεραπεία, βιώνουν σημαντική βελτίωση και ένας στους τρεις ασθενείς πετυχαίνει πλήρη ύφεση.
Πρόσφατα η θεραπεία με rTMS έλαβε και επίσημη ένδειξη από τον FDA ως συμπληρωματική θεραπεία για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή ενώ παράλληλα μελετάται η δράση και αποτελεσματικότητά του στην διακοπή Χρήσης Ψυχοδραστικών ουσιών όπως και στη Διακοπή Καπνίσματος.

S1-2

Μελέτη περίπτωσης ασθενή με COVID-19. Οι ψυχοσυναισθηματικές επιδράσεις της νόσου στο άτομο και την οικογένειά του.

Aλεξανδρος Αργυριάδης

Εισαγωγή: Από την έναρξη της πανδημικής κρίσης η έρευνα εστιάζει στις πολλαπλές πτυχές εμφάνισης, μετάδοσης και θεραπείας από τον covid-19. Ωστόσο, στο σύνολο των μελετών αυτές που διερευνούν τις επιπτώσεις που προκαλεί σε ασθενείς σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι σαφώς μειωμένες. Επιπλέον, εξαιτίας των νέων συνθηκών που αλλάζουν συνεχώς οι επιπτώσεις μεταβάλλονται αδιάκοπα.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων του covid-19 σε ασθενείς που νόσησαν και στις οικογένειές τους. Ειδικότερα, μελετώνται τα συναισθήματα, οι ανάγκες και οι εμπειρίες τους σε σχέση με την όλη κατάσταση την οποία βίωσαν. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο προσωπικό αφήγημα και την έκφραση των βιωμάτων των ερευνητικών υποκειμένων αφού η εστίαση της παρούσας μελέτης είναι ψυχοκοινωνική.

Μέθοδος: Η μέθοδος που επιλέχθηκε ως καταλληλότερη ήταν η μελέτη περίπτωσης. Πρόκειται για ποιοτική προσέγγιση ενός ασθενούς που νόσησε από τον ιό αλλά και της οικογένειάς του. Το υποκείμενο της έρευνας ήταν 21 ετών και οι οικογένειά του αποτελείτο από τους 2 γονείς ηλικίας 55 και 57 ετών, διαμένοντες σε αγροτικό περιβάλλον της νότιας Ελλάδας.

Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας ομαδοποιήθηκαν σε τρεις κατηγορίες: α) στις ψυχολογικές επιπτώσεις που εξέφρασε ο ασθενής και η οικογένειά του, β) οι ανάγκες που είχαν κατά την διάρκεια της αυτοαπομόνωσής τους και γ) η εμπειρίες από τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο.

Συμπεράσματα: Συνολικά, η παρούσα περίπτωση δεν μπορεί να γενικεύσει τα αποτελέσματά της ωστόσο αποτελεί ένα ενδιαφέρον δείγμα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ανάλογων μελετών με μεγαλύτερο δείγμα. Ωστόσο, οι ανάγκες των συμμετεχόντων στην έρευνα εστίασαν κυρίως στην ενημέρωση και το αίσθημα υποστήριξης από την πολιτεία, τα συναισθήματά τους ήταν κυρίως άγχος και φόβος για την εξέλιξη της νόσου ενώ αντιμετώπισαν επίσης, στιγματστικες συμπεριφορές.

S1-5

Ανάπτυξη πρωτοκόλλου Τηλεφωνική γραμμή στήριξης επαγγελματιών υγείας και φοιτητών «Είμαστε Μαζί»: Πρωτόκολλο λειτουργίας και προκαταρκτικά δεδομένα

Άννα Χατζηιωάννου

Εισαγωγή: Η τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης (ΤΓΥ) “ΕίμαστεΜαζί” αναπτύχθηκε για την ενδυνάμωση των επαγγελματιών υγείας και των φοιτητών σχετικά με την ψυχολογική δυσφορία που σχετίζεται με την πανδημία Covid-19.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση του πρωτοκόλλου λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής “ΕίμαστεΜαζί”, καθώς και η παρουσίαση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων αξιολόγησης του πρώτου μήνα λειτουργίας της.

Μέθοδος: Η ανάπτυξη του πρωτοκόλλου λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής έγινε βάσει βιβλιογραφικής ανασκόπησης συγκεκριμένου σκοπού (scoping review). Ως λέξεις κλειδιά της ανασκόπησης χρησιμοποιήθηκαν μεμονωμένα και σε συνδυασμό οι παρακάτω λέξεις: ‘’empowerment’’, ‘’talk therapy’’, ‘’telephone interventions”, “helpline”, “support”, “hotline”.  Τα κριτήρια επιλογής ήταν χρονολογία δημοσίευσης μεταξύ 2010-2020, Αγγλική ή Ελληνική γλώσσα δημοσίευσης. Η αναζήτηση έγινε στις βάσεις δεδομένων ‘’PubMed’’ και ‘’Google Scolar’’.

Αποτελέσματα: Η ανάπτυξη του πρωτοκόλλου λειτουργίας περιέλαβε τα παρακάτω στάδια: α) τον προσδιορισμό των στόχων της γραμμής «ΕίμαστεΜαζι», β) την περιγραφή των βασικών εννοιών και της δομής της τηλεφωνικής κλήσης, γ) την ανάπτυξη των εργαλείων λειτουργίας της γραμμής «ΕίμαστεΜαζι», δ) τον καθορισμό των κριτηρίων για την επιλογή των επαγγελματιών ψυχικής υγείας που θα στελέχωναν τη λειτουργία της γραμμής, ε) την ανάπτυξη και εφαρμογή εκπαιδευτικού προγράμματος για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας που θα στελεχώνουν την γραμμή «ΕίμαστεΜαζι», στ) τον σχεδιασμό των μεθόδων καταγραφής και αξιολόγησης της λειτουργίας της γραμμής γραμμής «ΕίμαστεΜαζι». Η αξιολόγηση της λειτουργίας της γραμμής βασίστηκε σε περιγραφικά στατιστικά στοιχεία (όγκος και διάρκεια κλήσεων, δημογραφικά και επαγγελματικά δεδομένα των χρηστών της υπηρεσίας, αιτία κλήσης, αριθμός επαναλαμβανόμενων κλήσεων).

Κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα της λειτουργίας της γραμμής ελήφθη μόνο ένας περιορισμένος αριθμός κλήσεων, ενώ οι επαγγελματίες υγείας που χρησιμοποίησαν τη γραμμή ήταν επίσης περιορισμένοι. Συγκεκριμένα, το 20% των χρηστών ήταν νοσηλευτές επείγουσας και εντατικής φροντίδας, ενώ οι υπόλοιποι χρήστες προέρχονταν από διάφορα υπόβαθρα, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών επαγγελμάτων υγείας, εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, ανέργων, ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας και ηλικιωμένων. Επίσης, οι περισσότεροι από τους χρήστες ήταν γυναίκες.

Συμπέρασμα: Απαιτούνται πρόσθετα μέτρα για την καταγραφή και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της γραμμής «ΕίμαστεΜαζι», με έμφαση  στον βαθμό κάλυψης των αναγκών των χρηστών της.

S3-1

Περιπτωσιακή μελέτη νεφροπαθή ασθενή με διαβητικό πόδι. Ο ρόλος του νοσηλευτή στην θεραπεία του τραύματος στο διαβητικό πόδι

Μάριος Βασιλείου

Εισαγωγή: Στους ασθενείς με νεφροπάθεια και διαβήτη, το έλκος στα πόδια είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και για το οποίο η πρόληψη έχει καθοριστικό ρόλο.
Οι πληγές που δυνατόν να δημιουργηθούν στο πόδι του διαβητικού μπορούν εύκολα να μολυνθούν. Το μολυσμένο έλκος στο πόδι είναι δύσκολο να αποθεραπευτεί και προκαλεί πολλά προβλήματα στον ασθενή. Σε μερικούς ασθενείς είναι το πρώτο στάδιο μιας νοσηρής κατάστασης που οδηγεί σε ακρωτηριασμό.
Αυτό αναγκάζει την εξειδίκευση στη πρόληψη και στη φροντίδα τραυμάτων του νοσηλευτικού προσωπικού. Η γενική κατάσταση της υγείας του ατόμου και ο τρόπος διαβίωσης του επηρεάζει άμεσα την δημιουργία και την εξέλιξη ενός έλκους. Η αξιολόγηση του έλκους βασίζεται αρχικά στην κλινική εξέταση από την διεπιστημονική ομάδα όπως επίσης και την εμπεριστατωμένη ιατρική. Η γνώση των σύγχρονων τρόπων θεραπείας των διαβητικών ελκών, αποτελεί επιτακτική ανάγκη για τους επαγγελματίες υγείας που παρέχουν υπηρεσίες σε αυτό το επίπεδο.
Σκοπός: Σκοπός είναι η παρουσίαση περιπτωσιακής μελέτης νεφροπαθή ασθενή με διαβητικό έλκος όπου αποφασίστηκε από την ιατρική ομάδα να ακρωτηριαστεί, όπου με τη δράση και παρέμβαση του εξειδικευμένου νοσηλευτή ως μέρος της διεπιστημονικής ομάδας, το έλκος επουλώνεται.
Υλικό-Αποτέλεσμα: Ασθενής 63 ετών νεφροπαθής και διαβήτικός, ανέπτυξε έλκος στο μεγάλο δάκτυλο του δεξιού ποδιού. Αρχικά η απόφαση ήταν ακρωτηριασμός.  Με τη σωστή μέθοδο αξιολόγησης, εκτίμησης του τραύματος και συνεχή επαναξιολόγηση, τα τραύματα επουλώνονται σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα, ακολουθώντας τα πρωτόκολλά οδηγιών από διεθνής οργανισμούς σχετικά με την φροντίδα και διαχείριση τραυμάτων.
Συμπερασματικά: Οι νοσηλευτές έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν τόσο στην πρόληψη, όσο και στην φροντίδα των κατακλίσεων.
Η  καλή  κατανόηση  των  μηχανισμών  επούλωσης  των  τραυμάτων  αποτελεί  προϋπόθεση  για  την  σωστή  εφαρμογή  των  τοπικών  θεραπειών.
Στόχος μας είναι η παροχή Ολιστικής Νοσηλευτικής Φροντίδας, και η ανάπτυξη σωστής συνεργασίας μεταξύ του νοσηλευτή που βρίσκεται στη πρώτη γραμμή μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας.
Η ορθή συνεργασία και αξιολόγηση των τραυμάτων μαζί με την παροχή κατάλληλης νοσηλευτικής αγωγής, σε συνδυασμό με την ορθή χρήση θεραπευτικών επιθεμάτων, ο νοσηλευτής είναι σε θέση να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.

S3-2

Νεφροτοξικότητα απο αναβολικά στεροειδή σε αθλητές

Δέσπω Θεοδώρου

Εισαγωγή: Οι ασθενείς σε κάθαρση αυξάνονται σημαντικά κάθε χρόνο με αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι ανάγκες στους στα τμήματα κάθαρσης των Νοσηλευτηρίων. Ο αριθμός των ασθενών σε Αιμοκάθαρση υπερισχύει αυτού σε Περιτοναϊκή Κάθαρση, πράγμα που δημιουργεί το ερώτημα το αν η μια από τις δύο τεχνικές είναι βέλτιστη επιλογή νεφρικής αντικατάστασης.
Ανασκόπηση βιβλιογραφίας:  Η αναζήτηση έγινε μέσω βάσεων ηλεκτρονικών δεδομένων (PubMed, CINAHL, Renalinfo, Biomed, Renalpro, Nephrology Now, κ.ά), χωρίς χρονικούς περιορισμούς.
Λέξεις κλειδιά: περιτοναϊκή κάθαρση, αιμοκάθαρση, ποιότητα ζωής ασθενών σε κάθαρση, νοσηρότητα και θνησιμότητα καθαιρομένων, βέλτιστη θεραπεία κάθαρσης, ποιότητα ζωής καθαιρομένων, στάση επαγγελματιών υγείας για τεχνικές κάθαρσης, γνώσεις ασθενών για τα είδη κάθαρσης.
Διεξαγωγή ανασκόπησης: Ιανουάριος 2013 μέχρι Ιούνιο 2020.
Επιλογή ερευνών:  Η επιλογή των ερευνών βασίστηκε σε αυτές που μελέτησαν την  ποιότητα ζωής, νοσηρότητα και θνησιμότητα μεταξύ των ασθενών που λάμβαναν Αιμοκάθαρση και αυτών σε Περιτοναϊκή.
Απόρριψη ερευνών: Οι έρευνες που απορρίφθηκαν, δεν αφορούσαν την μελέτη της ποιότητας ζωής ή νοσηρότητας και θνησιμότητας των ασθενών σε Αιμοκάθαρση συγκριτικά με τη Περιτοναϊκή κάθαρση.
Αποτελέσματα: χρησιμοποιήθηκαν 6 μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής και σχετίζονταν με τα ερευνητικά ερωτήματα.
Συμπεράσματα: Η θνησιμότητα και νοσηρότητα των ασθενών σε κάθαρση (αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή) παραμένει υψηλή παρά την πρόοδο και στις δύο τεχνικές τα τελευταία χρόνια. Οι διαφορές αποτελεσμάτων μεταξύ των δύο, δεν είναι αρκετά σαφείς για να υποστηριχτεί η μια επιλογή και μόνο που να βασίζεται στην επιβίωση. Η περιτοναϊκή κάθαρση θεωρείται η βέλτιστη ως πρώτη επιλογή νεφρικής αντικατάστασης, μέχρι να είναι διαθέσιμη η μεταμόσχευση νεφρού, ή ακόμα και όταν μεταμόσχευση νεφρού δεν είναι δυνατή και προτείνονται τρόποι που θα βοηθήσουν στην εφαρμογή της.
Εισηγήσεις: Η έρευνα χρειάζεται να συνεχιστεί και να επικεντρωθεί επίσης στις γνώσεις των ασθενών σχετικά με τις δύο τεχνικές, όπως και στα πιστεύω των επαγγελματιών υγείας που τους ενημερώνουν στο τελικό στάδιο της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου.

S3-3

Ενημέρωση και δικαίωμα επιλογής στη θεραπεία ασθενούς σε Τελικού Σταδίου Νεφρική Νόσο

Σωτηρούλα Γλυκή

Εισαγωγή: Η νέα νόσος του κορονοϊού (COVID-19) είναι μια πρόσφατα εμφανιζόμενη, μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2. Εκδηλώνεται κυρίως ως οξεία αναπνευστική ασθένεια με πνευμονία, αλλά μπορεί να επηρεάσει πολλαπλά όργανα όπως νεφρά, καρδιά, πεπτικό σύστημα, αίμα και νευρικό σύστημα.
Ανασκόπηση βιβλιογραφίας:  Η αναζήτηση έγινε μέσω βάσεων ηλεκτρονικών δεδομένων (PubMed, CINAHL, Renalinfo, Biomed, Renalpro, Nephrology Now, International Society of Nefrology (ISN), European Dialysis and Transplantaion Nurses Association (EDTNA/ERCA).
Λέξεις κλειδιά: COVID-19, Nursing Dialysis, Haemodialysis, Peritoneal Dialysis, prevention in dialysis unit.
Διεξαγωγή ανασκόπησης: Μάρτιος 2020 μέχρι Νοέμβριο 2020.
Αποτελέσματα: χρησιμοποιήθηκε υλικό βασισμένο στις οδηγίες της Παγκόσμιας οργάνωσης Νεφρολογίας που με τη σειρά του έχει βασιστεί σε 11 μελέτες του τελευταίου έτους άμεσα συναφές με το αντικείμενο της νόσου COVID-19.
Συμπεράσματα: Το COVID-19 είναι πιο μεταδοτικό από τις προηγούμενες λοιμώξεις του κορονοϊού (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS-CoV) και το κορονοϊό του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-Co-V)).
Τα γενικά μέτρα που συνιστά το Κέντρο Ελέγχου Νόσων (CDC) [6] και το Εθνικό Ινστιτούτο Μεταδοτικών Νόσων (NICD) [7] της Νότιας Αφρικής σε συνεργασία με την ERA/ERCA  και άλλες Ευρωπαϊκές και παγκόσμιες οργανώσεις Νεφρολογίας, για την ελαχιστοποίηση της έκθεσης στο COVID-19 και τα ειδικά, όπως αυτά για τις Μονάδες μας μπορεί να συνεισφέρουν στη πρόληψη και στην αποφυγή της εξάπλωσης της νόσου.
Οι Νοσηλευτές όπως πάντα πρωτοπόροι στη φροντίδα των ασθενών, αν είναι ενημερωμένοι σωστά και έγκαιρα, μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα.

S3-4

Nόσος κορoνοϊού (COVID-19) και Νοσηλευτική Δράση, στις Μονάδες Αιμοκάθαρσης

Σωτηρούλα Γλυκή

Εισαγωγή: Η νέα νόσος του κορονοϊού (COVID-19) είναι μια πρόσφατα εμφανιζόμενη, μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2. Εκδηλώνεται κυρίως ως οξεία αναπνευστική ασθένεια με πνευμονία, αλλά μπορεί να επηρεάσει πολλαπλά όργανα όπως νεφρά, καρδιά, πεπτικό σύστημα, αίμα και νευρικό σύστημα.
Ανασκόπηση βιβλιογραφίας:  Η αναζήτηση έγινε μέσω βάσεων ηλεκτρονικών δεδομένων (PubMed, CINAHL, Renalinfo, Biomed, Renalpro, Nephrology Now, International Society of Nefrology (ISN), European Dialysis and Transplantaion Nurses Association (EDTNA/ERCA).
Λέξεις κλειδιά: COVID-19, Nursing Dialysis, Haemodialysis, Peritoneal Dialysis, prevention in dialysis unit.
Διεξαγωγή ανασκόπησης: Μάρτιος 2020 μέχρι Νοέμβριο 2020.
Αποτελέσματα: χρησιμοποιήθηκε υλικό βασισμένο στις οδηγίες της Παγκόσμιας οργάνωσης Νεφρολογίας που με τη σειρά του έχει βασιστεί σε 11 μελέτες του τελευταίου έτους άμεσα συναφές με το αντικείμενο της νόσου COVID-19.
Συμπεράσματα: Το COVID-19 είναι πιο μεταδοτικό από τις προηγούμενες λοιμώξεις του κορονοϊού (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS-CoV) και το κορονοϊό του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-Co-V)).
Τα γενικά μέτρα που συνιστά το Κέντρο Ελέγχου Νόσων (CDC) [6] και το Εθνικό Ινστιτούτο Μεταδοτικών Νόσων (NICD) [7] της Νότιας Αφρικής σε συνεργασία με την ERA/ERCA  και άλλες Ευρωπαϊκές και παγκόσμιες οργανώσεις Νεφρολογίας, για την ελαχιστοποίηση της έκθεσης στο COVID-19 και τα ειδικά, όπως αυτά για τις Μονάδες μας μπορεί να συνεισφέρουν στη πρόληψη και στην αποφυγή της εξάπλωσης της νόσου.
Οι Νοσηλευτές όπως πάντα πρωτοπόροι στη φροντίδα των ασθενών, αν είναι ενημερωμένοι σωστά και έγκαιρα, μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα.

S4-1

Φαρμακευτικός Διαβήτης σε έφηβη με Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία

Ελένη Σπύρου

Επιδημιολογικές μελέτες και αναφορές περιστατικών έχουν δείξει αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη από λήψη διαφόρων τύπων φαρμάκων. Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να μελετήσει περιστατικό έφηβης με ανάπτυξη φαρμακευτικού διαβήτη λόγω γλυκοκορτικοειδών (Dexamethasone) και χημειοθεραπείας (ασπαραγινάσης) που λαμβάνει για αντιμετώπιση οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας (ΟΛΛ) και με ιστορικό  χρόνιας νόσου ακράτειας χρωστικής.
Η μελέτη έχει στόχο να αναπτύξει τη σημαντικότητα του ρόλου του νοσηλευτή στην διδασκαλία και αυτοδιαχείριση του φαρμακευτικού διαβήτη ενός ατόμου, στην εξατομίκευση θεραπείας, στο συντονισμό της διεπιστημονικής ομάδας υγείας,  με βέλτιστο αποτέλεσμα τον έλεγχο της γλυκόζης αίματος. Στόχος επίσης είναι να αναλύσει το πλάνο φροντίδας με βάση νοσηλευτικές διαγνώσεις/προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν κατά τη φάση της υπεργλυκαιμίας.
Ο νοσηλευτής εκπαιδεύει παιδί και οικογένεια κατάλληλα για να αναλάβει πρωτοβουλίες για τη διατροφή, έλεγχο σακχάρου, ινσουλινοθεραπεία, πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών όπως υπογλυκαιμία, λοιμώξεις, αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή του, κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες προϋπάρχουσας χρόνιας νόσου (ακράτεια χρωστικής) και της ΟΛΛ. Μαζί με τα μέτρα αλλαγής τρόπου ζωής, φάρμακο επιλογής για αντιμετώπιση της φαρμακευτικής υπεργλυκαιμίας αποτελεί η ινσουλίνη.
Η θεραπεία με ασπαραγινάση έχει αναφερθεί ότι προκαλεί υπεργλυκαιμία ειδικά όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με γλυκοκορτικοειδή για τη θεραπεία της ΟΛΛ. Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να παρακολουθείται η γλυκόζη αίματος σε αυτούς τους ασθενείς, ιδιαίτερα αυτούς που λαμβάνουν συστηματικά κορτιζόνη. Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναπτυχθεί ξεχωριστές κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπιση φαρμακευτικού διαβήτη από κορτιζόνη. Περαιτέρω διερεύνηση του ακριβούς μηχανισμού της προκαλούμενης από γλυκοκορτικοειδή αντοχής στην ινσουλίνη, θα δώσει πληροφορίες για μελλοντικές προσπάθειες πρόληψης του διαβήτη και θέσπιση της καταλληλότερης θεραπείας.

S6-1

Πρόληψη του καρκίνου του μαστού: Αποτελέσματα ομάδων εστίασης σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με την εγγραμματοσύνη της υγείας των οικογενειακών φροντιστών

Δρ Μαρία Χριστοδούλου Φελλά

Η φροντίδα ενός ατόμου που υποφέρει από χρόνια νόσο, μπορεί να αποτελεί ένα ανασταλτικό παράγοντα στην υιοθέτηση προληπτικών συνηθειών για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού (ΚΜ). Ένα φαινόμενο που δεν έχει μελετηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα, ιδίως μεταξύ των άτυπων φροντιστών.
Σκοπός: Να διερευνηθούν οι γνώσεις και οι αντιλήψεις των άτυπων φροντιστών για τον ΚΜ, σχετικά με τις ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και τα πιθανά εμπόδια στην προώθηση της πρόληψης.
Μέθοδος: Πρόκειται για ποιοτική περιγραφική μελέτη. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με σκόπιμη δειγματοληψία,  μέσω έντεκα ομάδων εστίασης, με άτυπους φροντιστές και επαγγελματίες υγείας από την Κύπρο, την Πορτογαλία και την Ιταλία.
Αποτελέσματα: Συμμετείχαν είκοσι έξι άτυποι φροντιστές (μέση ηλικία = 57,72 ετών) και 18 επαγγελματίες υγείας. Όλοι οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι γνωρίζουν πρακτικές πρόληψης του ΚΜ, συμπεριλαμβανομένης της αυτοεξέτασης του μαστού (ΑΜ) και της κλινικής εξέτασης. Αναγνώρισαν την αξία των εξετάσεων διαλογής όπως είναι η μαστογραφία και τόνισαν τη σημασία των εξετάσεων διαλογής στην έγκαιρη ανίχνευση και στη πρώιμη παρέμβαση. Οι συμμετέχοντες σχολίασαν ότι ο ρόλος του φροντιστή άλλαξε τη ζωή τους σε πολλά επίπεδα όπως σωματικά ψυχολογικά συναισθηματικά κοινωνικά, ακόμη και όσον αφορά τις πρακτικές διαλογής. Η εμπειρία της νόσου, ο φόβος αλλά κι το αίσθημα της ευθύνης για τα άτομα απέναντι στα άτομα που φροντίζουν αναφέρθηκαν ανάμεσα στους υποκινητικούς παράγοντες. Από την άλλη,  η έλλειψη χρόνου, η δύσκολη πρόσβαση στο νοσοκομείο λόγω του επιβαρυμένου προγράμματος καθώς και αισθήματα ενοχής για αξιοποίηση προσωπικού χρόνου,  αναφέρθηκαν ως πιθανά εμπόδια στην υιοθέτηση προληπτικών πρακτικών.
Συμπεράσματα: Τα πιθανά εμπόδια αλλά και οι υποκινητικού παράγοντες για τη συμμόρφωση στον έλεγχο του ΚΜ συνδέονται με τις γνώσεις, τις πεποιθήσεις, τις αντιλήψεις και τις στάσεις των άτυπων φροντιστών. Υπάρχει ανάγκη για ανάπτυξη προληπτικών παρεμβάσεων, για την έγκαιρη ανίχνευση συμπτωμάτων ΚΜ, προκειμένου να υποκινηθούν οι άτυποι φροντιστές να υιοθετήσουν συμπεριφορές πρόληψης του ΚΜ.

S10-1

Πρωτοβουλίες νοσηλευτών του ΤΑΕΠ Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19

Χρίστος Ρώσσης

Εισαγωγή: Η εξάπλωση της νόσου COVID-19 έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε πολλά συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο. Τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών και Ατυχημάτων (ΤΑΕΠ) αποτελούν τμήματα πρώτης γραμμής για την αξιολόγηση των ασθενών με ύποπτα συμπτώματα για SARS-CoV-2.
Σκοπός: Η παρουσίαση των πρωτοβουλιών που ανέλαβε μια ομάδα τεσσάρων νοσηλευτών του ΤΑΕΠ του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας κατά την αρχή της πανδημίας στην Κύπρο, στοχεύοντας στην προστασία τόσο των ευάλωτων ομάδων ασθενών που προσέρχονταν στο τμήμα όσο και των επαγγελματιών υγείας και της κοινότητας.
Μέθοδος: Η ομάδα, αφού συγκέντρωσε και σύγκρινε τις κλινικές οδηγίες που δίνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το CDC και το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19, τις ομαδοποίησε και τις έκανε διαθέσιμες στο προσωπικό του ΤΑΕΠ.
Συμπέρασμα: Η πανδημία COVID-19 έχει αναγκάσει τα συστήματα υγείας να αλλάξουν και να προσαρμοστούν. Είναι απαραίτητη η προσθήκη νέων κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων στα ΤΑΕΠ ώστε να προστατευτεί η ατομική αλλά και η δημόσια υγεία. Οι νοσηλευτές έχουν τις γνώσεις και τις ικανότητες να λάβουν ενεργό ρόλο σε αυτήν την αναπροσαρμογή.

S10-3

Σύγκριση κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών για τη διαχείριση βαριά πασχόντων ασθενών με σήψη και με COVID-19

Γιώργος Παπαγεωργίου

Εισαγωγή: Η σήψη ορίζεται ως δυσλειτουργία οργάνων η οποία είναι απειλητική για τη ζωή και είναι επακόλουθο της απορρύθμισης του οργανισμού λόγω λοίμωξης από παθογόνους παράγοντες. Ο SARS-Cov-2 είναι πλέον γνωστός για τη μεταδοτικότητα, μολυσματικότητα και θνητότητα που σχετίζονται με αυτόν. Από την άποψη των κλινικών εκδηλώσεων, της παθοφυσιολογίας και των ιστολογικών ευρημάτων, υπάρχουν ενδείξεις ότι η βάση της νόσου COVID-19 θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σήψη ιογενούς αιτιολογίας, με τα κύρια χαρακτηριστικά της σήψης. Με αυτό το δεδομένο, η διεθνής ομάδα μελέτης της σήψης (Surviving Sepsis Campaign) που ασχολείται με τη δημιουργία κατευθυντήριων οδηγιών για βαριά πάσχοντες ασθενείς με σήψη, ασχολήθηκε με τη δημιουργία ανάλογων οδηγιών για βαριά πάσχοντες με COVID-19.
Σκοπός: Παρουσίαση και σύγκριση των κλινικών κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση βαριά πασχόντων σηπτικών ασθενών και ασθενών με SARS-Cov-2.
Μέθοδος: Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας στις βάσεις δεδομένων PubMed και Google Scholar.
Συμπέρασμα: Οι κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση βαριά σηπτικών ασθενών και ασθενών με SARS-Cov-2 παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η COVID-19 και η σήψη σχετίζονται. Θα ήταν χρήσιμο να εντατικοποιηθεί η βασική έρευνα για τη διερεύνηση αυτής της σχέσης.

S10-4

Μη Επεμβατικός Μηχανικός Αερισμός σε ύποπτα ή επιβεβαιωμένα περιστατικά Covid – 19: Τι αλλάζει

Παρασκευή Χριστοφή

Εισαγωγή: Ο Μη Επεμβατικός Μηχανικός Αερισμός (ΜΕΜΑ) Θετικής Πίεσης διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην πανδημία COVID-19 και αποτελεί ενδεικνυόμενη μέθοδο αναπνευστικής υποστήριξης. Εντούτοις, δεδομένου ότι ο ΜΕΜΑ αποτελεί διαδικασία παραγωγής αερολύματος, οι υφιστάμενες πρακτικές και πρωτόκολλα ενδέχεται να πρέπει να αναθεωρηθούν.
Σκοπός: Η διερεύνηση αποτελεσματικών και ασφαλών πρακτικών διαχείρισης Μη Επεμβατικού Μηχανικού Αερισμού συνεπεία υποξαιμίας σχετιζόμενης ή δυνητικά σχετιζόμενης με τη λοίμωξη COVID-19
Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν κατά την περίοδο Μαρτίου – Νοεμβρίου 2020 οι βάσεις δεδομένων: Academic Search Complete (EBSCO), Cinahl, Cochrane Library, Science Direct, Wiley-Blackwell (Wiley Online Library). Μελετήθηκαν άρθρα, βιβλία, έρευνες και ανασκοπήσεις σε διεθνές επίπεδο, οι οποίες δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2009 – 2020. Επιλέχθηκαν οι μελέτες που απαντούσαν στα ερευνητικά ερωτήματα, με γλώσσα συγγραφής την αγγλική.
Αποτελέσματα: Αφενός, τα τρέχοντα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η εφαρμογή ΜΕΜΑ στην αναπνευστική ανεπάρκεια συνεπεία COVID-19 συνδέεται με υψηλό ποσοστό αποτυχίας, καθυστερήσεις για ενδοτραχειακή διασωλήνωση, εφόσον ο COVID-19 σε σχέση με άλλα αίτια ΟΑΑ, ενδέχεται να προκαλέσει «σιωπηρή υποξαιμία» ή «σιωπηρή ατελεκτασία» με αιφνίδια επιδείνωση χωρίς προηγηθείσα συναφή συμπτωματολογία. Αφετέρου, η χρήση του ΜΕΜΑ στη νόσο COVID-19 συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης αερολύματος από κακή εφαρμογή της μάσκας ή άλλες πρακτικές, εφόσον ο COVID – 19 παραμένει σε μορφή αερολύματος επί ώρες, ώστε να μεταδίδεται αερογενώς, καθώς και εξ επαφής, μέσω μεγάλων σταγονιδίων.
Συμπεράσματα – Εισηγήσεις: Η έγκαιρη αναγνώριση της επιδείνωσης της αναπνευστικής λειτουργίας ασθενών με λοίμωξη COVID-19, είναι σημαντική για την έγκαιρη και ασφαλή διαχείρισή τους. Επί τούτου, θα πρέπει να παραπέμπονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), για άμεση βελτιστοποίηση της φροντίδας και κλιμάκωση της αναπνευστικής υποστήριξης, με μηχανικό αερισμό, με επισταμένη παρακολούθηση και εξατομικευμένη φροντίδα από καταρτισμένο και εκπαιδευμένο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό. Επιπρόσθετα, απαιτούνται πρακτικές και αναθεωρημένα πρωτόκολλα, που θα προάγουν την ευαισθητοποίηση και επαγρύπνηση αναφορικά με τον αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης του ιού από τον εκπνεόμενο αέρα, καθώς και να συμπεριλαμβάνουν αυξημένα μέτρα προφύλαξης  ελαχιστοποίησή της αναπόδραστα.